در سیستم‌های اطفای حریق، جعبه‌های آتش‌نشانی یکی از تجهیزات حیاتی و ضروری هستند که در هر ساختمان، محل کار یا فضای عمومی نصب می‌شوند. یکی از مهم‌ترین نکات در عملکرد صحیح این جعبه‌ها، فشار پشت جعبه آتش نشانی یا همان فشار آب در پشت شیر و نازل‌های سیستم است. در این مقاله به صورت کامل به بررسی مفهوم فشار پشت جعبه آتش نشانی، میزان استاندارد آن، دلایل افت فشار و روش‌های تست و اندازه‌گیری می‌پردازیم.
منظور از فشار پشت جعبه آتش نشانی چیست؟
فشار پشت جعبه آتش نشانی در واقع به فشار آب موجود در لوله‌های پشت جعبه و شیرهای آتش‌نشانی گفته می‌شود که هنگام استفاده از سیستم اطفای حریق در دسترس است. این فشار مشخص می‌کند که آب با چه قدرت و سرعتی به نازل‌ها یا شیلنگ‌های جعبه آتش‌نشانی می‌رسد.
برای عملکرد صحیح سیستم، باید فشار پشت جعبه به اندازه کافی بالا باشد تا امکان خروج آب به صورت پرفشار و مؤثر فراهم شود. اگر فشار بسیار کم باشد، جریان آب ضعیف خواهد بود و در مهار حریق نمی‌تواند کمک مؤثری کند. برعکس، فشار خیلی بالا می‌تواند به تجهیزات آسیب بزند یا کنترل آن را دشوار کند.
در واقع، این فشار به عنوان یک معیار عملکردی در ارزیابی کارایی جعبه‌های آتش‌نشانی و کل سیستم لوله‌کشی اطفا حریق به حساب می‌آید. در سیستم‌های مختلف بسته به نوع و ابعاد ساختمان، ظرفیت آب و تجهیزات مورد استفاده، فشار استاندارد متفاوت است.
میزان استاندارد فشار پشت فایرباکس چقدر باید باشد؟
برای اطمینان از عملکرد بهینه، میزان استاندارد فشار پشت جعبه‌های آتش‌نشانی یا همان فایرفاکس‌ها توسط سازمان‌های استاندارد تعیین شده است. طبق استانداردهای بین‌المللی و ملی، فشار مطلوب در پشت شیرهای جعبه آتش نشانی معمولاً باید بین ۴ تا ۷ بار (bar) باشد.
این مقدار فشار به گونه‌ای انتخاب شده است که:
آب با قدرت کافی از نازل خارج شود و بتواند شعله‌های آتش را به سرعت کنترل کند.
جریان آب به صورت یکنواخت و مداوم حفظ شود بدون اینکه فشار افت پیدا کند.
تجهیزات شیلنگ و نازل‌ها تحت فشار بیش از حد قرار نگیرند و آسیب نبینند.
البته فشار دقیق ممکن است بر اساس نوع سیستم اطفا حریق، طول لوله‌کشی، ارتفاع ساختمان و نوع نازل تغییر کند. به عنوان مثال، در ساختمان‌های بلند ممکن است فشار بالاتری نیاز باشد تا آب به راحتی به طبقات بالا برسد.
در استاندارد NFPA 14 (مربوط به سیستم‌های آبرسانی آتش‌نشانی)، فشار حداقل در پشت جعبه آتش نشانی نباید کمتر از ۴ بار باشد تا عملکرد مناسبی تضمین شود.
دلایل افت فشار و نحوه تست و اندازه گیری فشار پشت جعبه آتش نشانی
افت فشار یکی از مشکلات رایج در سیستم‌های اطفا حریق است که می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد، از جمله:
انسداد یا گرفتگی لوله‌ها: رسوبات، زنگ زدگی یا وجود اجسام خارجی می‌تواند جریان آب را کاهش دهد.
نشتی یا ترکیدگی لوله‌ها: باعث کاهش فشار و نرسیدن آب کافی به جعبه آتش نشانی می‌شود.
خرابی یا تنظیم نبودن شیرهای کنترلی: شیرهای نیم‌باز یا معیوب نمی‌توانند فشار را به درستی حفظ کنند.
پمپ‌های آب معیوب یا ضعیف: اگر پمپ به درستی کار نکند، فشار لازم تأمین نمی‌شود.
مصرف همزمان آب توسط سایر سیستم‌ها: استفاده همزمان از آب در سیستم‌های دیگر می‌تواند باعث افت فشار شود.
فشار منبع آب نامناسب: فشار ورودی از منبع تامین آب در ابتدا پایین باشد.
نحوه تست و اندازه‌گیری فشار پشت جعبه آتش نشانی
برای اطمینان از عملکرد صحیح، تست و اندازه‌گیری فشار پشت جعبه آتش نشانی باید به صورت دوره‌ای انجام شود. روش‌های معمول عبارتند از:
استفاده از فشارسنج (گیج فشار):
فشارسنج به شیر خروجی جعبه متصل می‌شود و میزان فشار را به صورت مستقیم نشان می‌دهد. معمولاً فشارسنج‌های عقربه‌ای یا دیجیتال در این کار استفاده می‌شوند.
آزمایش جریان (Flow Test):
در این روش جریان آب با باز کردن نازل یا شیلنگ جعبه بررسی می‌شود تا فشار و میزان دبی آب مشخص گردد. افت فشار در حین جریان می‌تواند مشکلات سیستم را نشان دهد.
اندازه‌گیری فشار استاتیک و دینامیک:
فشار استاتیک یعنی فشار بدون جریان آب (شیر بسته) و فشار دینامیک وقتی که آب جریان دارد اندازه‌گیری می‌شود. تفاوت این دو می‌تواند نشانه مشکلات فشار باشد.
بررسی بصری و تست نشت:
همچنین باید لوله‌ها، شیرها و اتصالات بررسی شود تا نشتی یا آسیب ظاهری نداشته باشند.
نکات مهم در انجام تست فشار پشت جعبه آتش نشانی:
تست باید توسط تکنسین‌های مجرب و با تجهیزات استاندارد انجام شود.
تست به صورت دوره‌ای (مثلاً هر ۶ ماه یا سالیانه) در برنامه نگهداری سیستم آتش‌نشانی گنجانده شود.
در صورت مشاهده افت فشار غیرمعمول، باید اقدامات اصلاحی فوری انجام شود تا خطر در مواقع اضطراری کاهش یابد.
جمع‌بندی
فشار پشت جعبه آتش نشانی نقش کلیدی در عملکرد مؤثر سیستم اطفای حریق دارد و باید در حد استاندارد حفظ شود تا هنگام بروز آتش‌سوزی بتواند آب را با قدرت و جریان مناسب به محل حریق برساند. آشنایی با مفهوم فشار پشت جعبه، میزان استاندارد آن، دلایل افت فشار و روش‌های تست به مدیران ساختمان‌ها، مسئولان ایمنی و تکنسین‌ها کمک می‌کند تا سیستم‌های آتش‌نشانی همیشه آماده به کار و ایمن باقی بمانند.
برای تهیه جعبه‌های آتش‌نشانی مدرن و با کیفیت، مرکز مزینانی با سال‌ها تجربه و تکنولوژی پیشرفته، بهترین انتخاب است. برای مشاوره و سفارش، می‌توانید با کارشناسان سایت مزینانی در تماس باشید و ایمنی ساختمان خود را تضمین کنید.
